تاثیر انواع کودهای آلی روی برخی صفات مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی گیاه دارویی همیشه بهار (calendula officinalis l)

همیشه بهار (calendula officinalis l.)، گیاهی دارویی و زینتی است که هدف از کشت آن، تولید دارو و مواد موثره موجود در گلبرگ¬ها می¬باشد. از مواد موثره این گیاه می¬توان به فلاونوئید¬ها، گلوکوزید¬ها، کاروتنوئید¬ها و اسانس¬های روغنی اشاره نمود. همیشه بهار به عنوان معرق، تصفیه کننده خون، پایین آورنده قند خون و ضد التهاب پوستی مصرف سنتی دارد. کاربرد روز افزون کودهای شیمیایی باعث بروز خسارت جبران ناپذیر زیست محیطی، بهداشتی و اقتصادی شده است. از طرفی، در رابطه با گیاهان دارویی، تولید گیاهان سالم و عاری از باقی¬مانده سموم و کودهای شیمیایی اهمیت ویژه¬ای دارد. علی¬رغم اهمیت گیاه دارویی همیشه بهار، در مورد اثر کودهای آلی بر عملکرد رشدی و کیفیت و کمیت مواد موثره این گیاه، مطالعات کمی انجام شده است. در راستای این هدف، در پژوهش حاضر، تأثیر کودهای آلی بر عملکرد گیاه دارویی همیشه بهار در قالب طرح بلوک¬های کامل تصادفی با 10 تیمار و 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زنجان مورد مطالعه قرار گرفت. تیمارها شامل؛ کود دامی، کود مرغی و ورمی¬کمپوست، هر کدام در 3 سطح (5، 10 و 15 تن در هکتار) و تیمار شاهد (عدم کود دهی) بود. داده¬های حاصل از این آزمایش توسط نرم افزار sas تجزیه و مقایسه میانگین¬ها با استفاده از آزمون چند دامنه¬ای دانکن انجام شد. نتایج بدست آمده، معنی¬دار بودن تأثیر نوع کود بر صفات وزن هزار¬دانه، وزن¬خشک بوته، وزن¬تر¬گل¬، تعداد سرشاخه¬های گل¬دار¬، تعداد شاخه¬های فرعی، سطح برگ، کاروتنوئید، درصد وزنی اسانس (01/0p?) وزن خشک گل¬، وزن تر بوته، ارتفاع گیاه و فلاونوئید (05/0p?) را نشان داد. در حالی که نوع کود بر تعداد روز تا گل¬دهی، طول دوره گل¬دهی، قطر¬گل، وزن خشک گلبرگ¬، و شاخص محتوای کلروفیل برگ¬ تأثیر معنی¬داری نداشت. به طور کلی، نتایج این پژوهش نشان داد که استفاده از کودهای آلی اثرات مطلوبی روی عملکرد و بهبود صفات مورفولوژیکی و افزایش متابولیت¬های ثانویه در گیاه دارویی همیشه بهار داشت. بین کودهای آلی مورد استفاده، به ترتیب، ورمی¬کمپوست، کود مرغی و کود دامی بهترین نتیجه را داشتند.